Het verhaal van Clara

 

Het verhaal van Clara

Boek- en toneelbespreking in één
Dit wordt een ietwat langer blogbericht, want als echte Turnhoutse - geboren en getogen - is het mijn morele plicht om naast de voorstelling over "Het verhaal van Clara" gisteren, ook even stil te staan bij het boek en de schrijver. Het boek "Clara" werd geschreven door Pol Van Eyck, eveneens Turnhoutenaar, en in 1995 uitgegeven door Uitgeverij Heibrand te Turnhout.

Hier alvast even de korte inhoud van het boek die terug te vinden is op de achterflap.

Dit is het levensverhaal van Clara Dresselaers, de eerste vastbenoemde gediplomeerde vroedvrouw-verpleegster in de hoofdstad van de Kempen. Zij was 62 jaren actief, hielp 6700 kinderen op de wereld. Zij woonde 70 jaren in Turnhout.
Geboren in vorige eeuw (°1898) beleefde zij de twintigste eeuw zeer aktief. (†1992) Haar record, 33 geboortes op 28 dagen, is misschien wel een wereldrecord. Hoeveel malen fietste zij de omtrek van de aarde?
Clara: Vroedvrouw en biechtmoeder, troosteres in bange uren. Zij bracht vreugde en verzachtte veel pijn. Zij verlangde niet naar de 21ste eeuw, haar leven was 'goed' geweest. Clara. (1995).

 Een stukje Turnhoutse geschiedenis

Clara is een iconische figuur in Turnhout. Toen het boek van Pol Van Eyck uitkwam in 1995, werd ik door mijn grootouders aan beide kanten overladen met verhalen en anekdotes over haar. Eigen ervaringen met de vroedvrouw werden uitvoerig besproken, en om het in mijn vaders eigen, 'Turnhoutse' woorden te zeggen: "Die hee maai nog gehoald." ☺

Het boek

In 1995, de tijd dat het boek uitgegeven werd, was ik twaalf jaar. Mijn grootouders hadden het in hun bezit en drongen erop aan dat ik het zou lezen. Dat deed ik dan ook, al was het maar om hen een plezier te doen, maar wat een fijn boek om te lezen! Omdat ik zelf de straten van Turnhout op mijn duimpje ken, is het allemaal heel herkenbaar. Ik heb, zelfs op mijn twaalfde, genoten van elke pagina. 

Pol Van Eyck is een kennis van mijn grootouders. Toen het boek werd uitgegeven, is hij ben hen aan de deur eigenhandig een exemplaar komen afgeven. Toen mijn grootvader in 2020 overleed, heb ik het boek gekregen en zag ik dat het ook gesigneerd is met een persoonlijke boodschap.

Hier volgen nog enkele afbeeldingen uit het boek:

  'Clara tijdens haar laatste levensjaar. (1992)'       
    (Clara, 1995, p. 12)

                                         

  Victor Heyché met zijn Clara tijdens patiëntenbezoek.       
     (Clara, 1995, p. 159)  

  1940 - Clara in oorlogsuniform, met verplichte witte schort over de   
       (Clara, 1995, p. 99)                    vroedvrouwenkledij.

                 

De voorstelling
Toen ik eind vorig jaar hoorde dat er een toneelvoorstelling over Clara op de agenda van de Warande stond, was ik er natuurlijk als de kippen bij om een kaartje te kopen. 

De voorstelling ging deze keer ook niet door in De Warande zelf, maar in de Klein Engelandhoeve in Turnhout. De voorstelling was onderverdeeld in drie kleinere voorstellingen, onder de vorm van kleine taferelen waarin personages uit het leven van Clara anekdotes uit die tijd vertelden.

Bij het binnenkomen werd het publiek dan ook meteen onderverdeeld in drie groepen. Elke groep werd bij aanvang van het stuk door een gids naar de locatie van hun eerste subvoorstelling gebracht. Ik was onderverdeeld in groep 3, en mijn voorstelling begon in de woonkamer de Nederlandse dames 'Juliana Kwast' en 'Wilhelmina Hoogenboezem'. Zij vertelden, onder het mom van een koffiepraatje, leuke anekdotes over Clara. Grappig was dat Juliana Kwast in het stuk sterke drank dronk in plaats van koffie, en tijdens haar relaas langzaam aan meer 'dronken' werd, zodat het erg grappig werd om naar te kijken. 

 

Het tweede tafereel speelde zich af in de keuken van 'onderpastoor Jules' en zijn meid 'Gudrun'. Ook hier werden weer fijne verhalen verteld die ons meevoerden naar de tijd van Clara.

Op de derde locatie kwamen we terecht in de woonkamer van 'Clara' en 'Fik'. We werden er meegenomen op een korte trip door hun leven. 

Het was echt een heel bijzondere ervaring. Ook omdat je weet dat alles wat in het toneelstuk verteld en gespeeld wordt ook echt gebeurd is. Niets is verzonnen. Het was heerlijk om even in de levensechte vertolking van het boek te duiken, en het levensverhaal van Clara van dichtbij mee te beleven.

Meerwaarde voor leerlingen

Dit is voor veel leerlingen die in Turnhout naar school gaan een stukje geschiedenis dat zich vlak voor hun voordeur heeft afgespeeld. Het kan nauw aansluiten bij hun leefwereld; misschien is één van hun grootouders ook nog wel door Clara op de wereld geholpen. Het is in elk geval Turnhouts erfgoed, en dat mag ook wel eens bovengehaald worden.

Ben je ook al benieuwd geworden naar het verhaal van Clara?

Helaas leerde een snelle zoektocht op internet me dat het boek niet meer gemakkelijk te verkrijgen is. Met een beetje zoekwerk zal dit pareltje nog wel te vinden zijn op tweedehandssites, en bij de bib in Turnhout zijn ook nog steeds 3 exemplaren uit te lenen. 

Ik zou zeggen: doen! En laat me daarna vooral even weten wat je ervan vond.